Jak zbudowana jest próżnia?

By odpowiedzieć na powyższe pytanie, przede wszystkim trzeba wiedzieć, co to próżnia. Nazywamy tak miejsce, które wypełnione jest gazem o mniejszym ciśnieniu niż atmosferyczne. Podczas gdy ciśnienie atmosferyczne ma ponad 1013 hPa, próżnia doskonała powinna mieć zero – jej stworzenie jest jednak nieosiągalne zarówno na Ziemi, jak i w kosmosie. Warto jednak zaznaczyć, że między granicą ciśnienia i próżni doskonałej rozciąga się szeroka gama innych próżni – zarówno tych wyższych, zbliżających się do próżni doskonałej, jak i niższych, którym bliżej do ciśnienia atmosferycznego. 

Co znajduje się w próżni?

Dane miejsce będzie próżnią, o ile nie zostanie niczym wypełnione. Ba, w próżni nie ma miejsca nawet na kroplę cieczy, nie wspominając o innych substancjach. Mimo że próżnia w teorii jest pustą przestrzenią, to okazuje się, że nawet w niej cząsteczki powstają i znikają w bardzo szybkim tempie. Jednak to nie wystarczy, by ktokolwiek w niej przeżył dłużej, niż 90 sekund – brak tlenu skutecznie uniemożliwia dalsze oddychanie.

Próżnią potocznie nazywa się również przestrzeń międzygwiezdną i międzyplanetarną. W rozumieniu ścisłym miejsce to jest jednak wypełnione promieniowaniem różnego rodzaju. Ostatnie eksperymenty o tym, jak zachowuje się ciało w próżni, skończono wykonywać w latach 60. Mimo iż były one wysoce nieetyczne, pozwalają odpowiedzieć na podstawowe pytanie, które czasem samo nasuwa się na myśl – co się dzieje w człowiekiem w próżni?

Gdybyśmy jakimś cudem znaleźli się w próżni, nie ma mowy, byśmy utrzymali przytomność na więcej niż 15 sekund. Brak tlenu działa na mózg natychmiastowo, powodując omdlenie. Następnie ciało puchnie, choć nie eksploduje ani się nie zamraża. Płuca dekompresują. Im mniejsze ciśnienie, tym mniejsza temperatura wrzenia – dlatego każda ciecz wystawiona na działanie próżni najpewniej zacznie wrzeć.

Czy da się wykonać próżnię w warunkach domowych? 

Mimo tego, co z ciałem astronauty może się stać, gdy nie założy skafandra, samodzielne zbudowanie próżni w domu może dać wiele frajdy. By uzyskać próżnię w warunkach naukowych, stosuje się specjalistyczne pompy próżniowe. Jednak nawet nie operując odpowiednim sprzętem, możemy spróbować swoich sił. Dla osób, które szybko chciałyby przetestować teorię – najłatwiej zatkać czymś miejsce na igłę w strzykawce i pociągnąć za tłok. Innym sposobem na łatwe uzyskanie próżni jest skorzystanie z pojemników próżniowych, które ochraniają żywność przed tlenem i wilgocią. Redukcja tych dwóch czynników sprawia, że jedzenie w pojemniku na dłużej zachowuje swoją świeżość.

Jeśli natomiast proste eksperymenty nie są dla Ciebie, zawsze możesz spróbować samodzielnie stworzyć własną maszynę próżniową. Jednym z popularniejszych i tańszych teorii jest stworzenie pompy próżniowej z agregatu lodówki. Podłączając między nim a, na przykład, słoikiem od dżemu rurkę i wężyk za pomocą lutowania, uda nam się stworzyć całkiem funkcjonalną próżnię. Możesz też zainwestować w specjalistyczną pompę próżniową, która zapewni wyższy poziom próżni niż samodzielnie zmajstrowane urządzenie.